Historia

PODLESIE (355-475m) – Najwyżej i najpiękniej położona wieś w Górach Opawskich (ok. 300 mieszkańców). Zajmuje południową część grzbietu Góry Parkowej aż po dolinę Oleśnicy. Z trzech stron otacza ja granica państwa. Przed wojną zwana była Schönwalde, czyli „Piękny Las”, którą to nazwę stosowano jeszcze w pierwszych miesiącach po II wojnie światowej.

Już z 1263 pochodzi informacja o wsi Villa Andree (dzisiejsze Ondrejovice tuż za granicą), należącej do wójtostwa w Głuchołazach. Później był to majątek rycerski. Działała tam sztolnia złota „Dobra Twierdza” (wymieniona w 1420), którą zawalono w czasie wojny trzydziestoletniej.

Średniowieczne płuczki złota znajdowały się w lesie pomiędzy Oleśnicą a górną częścią obecnej wsi Podlesie. Podlesie powstało prawdopodobnie dość późno jako część Ondrejovic, chociaż nazwę znano już w okolicy w XIV w. Jest zaznaczone na mapie księstwa biskupiego, wykonanej przez Helwiga w 1561 (Schönwaldów), natomiast pierwsza pisana wzmianka o wsi pochodzi dopiero z 1666 (dokumenty wizytacji kościelnych). Jezuici z Głuchołaz mieli w Podlesiu Folwark Jesionowy. Podczas wojen śląskich stacjonowała tu kompania egzekucyjna. Szkoła powstała już w 1742.

W 1777 powstał młyn papierniczy, produkujący rocznie 100 bal płótna. W 1808 Karel Salis, właściciel Ondrejovic, postawił nad granicznym potokiem hutę żelaza w wielkim piecem i „hamrami” czyli kuźnią. Rudę żelazną wydobywano w okolicznych lasach. Huta produkowała lemiesze do pługów, ramy i zęby stalowe, a po modernizacji – blachę cynkowaną, znaną w Londynie i Atenach. Obok powstała fabryczka drutu i sprężyn stalowych. Oba zakłady zatrudniały 10 pracowników i produkowały rocznie ok. 10 ton wyrobów. Potok Oleśnica przyczyniał się też do bielenia płótna i wyrobu nici. W 2 poł. XIX w. chciano tu stworzyć miejsce pielgrzymkowe na wzór sanktuarium Maria Hilf w Zlotych Horach. Pan dworu podarował nawet grunt, ale budowie przeszkodziły wojny 1866-67 i 1870-71. W Gęstwinie działała bielarnia płótna.

Podlesie było przez wojną znaną ze względu na wspaniałe widoki miejscowością turystyczną z czterema restauracjami. Prowadził tędy szlak pieszy z Głuchołaz ( Bad Ziegenhals ) do znanej miejscowości turystycznej Rejviz w Czechach. Trasa szlaku biegła wzdłuż naszych działek budowlanych

We wsi był klasztorek Sióstr Sercanek, przystanek autobusu i poczta. Działała odlewnia żelaza, fabryka maszyn i pił, było 8 sklepów. Podobno przed końcem II wojny światowej żołnierze niemieccy przywieźli do Podlesia duże ilości skrzyń i ukryli w specjalnych schronach opodal Kościoła. Ta tajemnica nigdy nie została wyjaśniona co tym bardziej budzi ciekawość, że tuż przez końcem wojny wieś została wysiedlona przez Niemców. Takie postępowanie wojsk niemieckich może potwierdzać opowieści o skarbach ukrytych na terenie wsi pod koniec wojny

W latach 70 jedna ze śląskich kopalń planowała tutaj budowę dużego ośrodka wczasowego. Teren pod budowę wyznaczono na działce A dokładnie w tym samym miejscu jak obecny teren budowlany

Przy drodze do Głuchołaz, tuz obok granicy państwa, znajduje się ukryty w krzakach głaz kwarcytowy (wysokość 90 cm) z wyrytym krzyżykiem, datą „1586” i literami A.E.P.S., mocno już zatartymi. Jako punkt graniczny Zlanych Hor wskazana była już w 1330. Zabiegały się tu granice Głuchołaz, Zlanych Hor i Ondrejovic. Według innych, kamień oznaczał granicę górniczego pola wydobywczego (tego samego, na którym znajdowała się słynna kopalnia Miękki Cech). Legenda mówi, że zgodnie ze zwyczajem, na „trzech granicach” pochowano pod głazem pana von Wimmersberg z zamku w Ondrejovicach, który po śmierci straszył w zamku. Musiano go tutaj przenieść z cmentarza. W rzeczywistości litery znaczą Andreas Episcopus, tj. biskup Andrzej. Bp Andrzej Jerin rządził księstwem w latach 1585-1596,a w swoich ekslibrisach używał skrótu ANDREAS ESP WRATISLAVIENSIS. Uważa się, iż kamień ten jest jedynym z najstarszych datowanych znaków granicznych w Europie Środkowej, które zachowały się do dziś. Starsze od niego znajdują się w Saksonii (z datą 1568) i opodal Szczytnej w G. Stołowych (data 1:5.7.4). Neogotycki, ceglany kościół pw. Św. Jerzego, położony malowniczo pod szczytem Tylnej Kopy, pochodzi z lat 1907-08 (tablica na zewnątrz prezbiterium).

Wcześniej wieś Podlesie należała do parafii w Zlanych Horach, jednakże po wybudowaniu kościoła był on filią parafii w Jarnołtówku. W 1864 założono cmentarz. Budowla przypomina nieco kościół w Jarnołtówku ( ten sam architekt i mistrz murarski Altwasser). Prowadzi doń aleja jaworowa. Przed kościołem krzyż misyjny (1919) z nim. napisem "O Jezu, nie bądź nam sędzią lecz zbawicielem". Nad wejściem herb kardynała wrocławskiego Koppa – biało-zielona szachownica. Wewnątrz, nad prezbiterium, znajduje się barokowa polichromowana rzeźba św. Jerzego walczącego ze smokiem, z 1 poł. XVIII. 19 V 1996 spłonął prawie w całości drewniany ołtarz główny z obrazem MB Różańcowej (z 1907). Organy odkupił z kościoła w Mikulovicach w 1929 miejscowy nauczyciel. Trzy dzwony zarekwirowano w 1917. Obok kościoła drewniana plebania (XVIII/XIX w., odnowiona) oraz kapliczka MB z 1860, podarunek właściciela dworu.

Do niewielkiego barokowego dworku z mansardowym dachem profilowanymi narożami (XVIII w.) prowadzi aleja 80 starych lip, o obwodzie 2,5-3,2m. Od 1927 było w nim sanatorium chorób płuc dla mężczyzn, urządzone przez administrację prowincji z Raciborza. Widać stąd uzdrowisko Lazne Jesenik, założone przez słynnego hydropatę Winzenza Priessnitza. Obok zabudowania dawnego folwarku, który już w końcu XIX należał do państwa. Powyżej, w lesie, budynek nadleśnictwa obok starych buków. W dół grzbietu prowadzi asfaltowa droga, przy której budynek szkoły podstawowej z poł. XIX w.

W leżącym poniżej lesie oraz na działce B widać ślady średniowiecznego górnictwa złota – rowy i kopce. Były tu cztery szyby. W dolinie Oleśnicy stare, ceglane zabudowania fabryczne (d. bielarnia Frankla z 1875) i domy, np. ze sklepioną sienią. Dalej odsłonięcia karbońskich granitów na stromej skarpie doliny. Koniec asfaltu przy przędzalni (oddział prudnickiego „Frotexu”), zbudowanej przed wojną na miejscu dawnej huty. Posiada ona oczyszczalnię ścieków i zatrudnia 150 osób. Podczas badań wody ze studni zakładowej stwierdzono jej kwaśny smak – przypuszczalnie jest to woda mineralna. Naprzeciw zakładu, już w Czechach, fabryka metalowa, kontynuująca hutnicze tradycje, sięgające 1828, kiedy to powstała huta z pierwsza walcownią blach cynkowanych. Przed wojną była to odlewnia i fabryka maszyn W. Hassmana. Widać stąd górną część wsi, ok. 100m wyżej. Jeszcze przed II wojna światową wieś liczyła 180 mieszkańców (40 domów), miała oddzielną szkołę i znajdowały się tu 4 restauracje.

Cytaty pochodzą z książki Marka Sitko - Góry Opawskie

Poniżej reprodukcje autentycznych przedwojennych pocztówek z Podlesia ( dawniej: Schonwalde ).